Ο ρόλος της Εξωνημένης Δημοσιογραφίας στην Πολιτική Σκηνή της Ελλάδας

«Οι άνθρωποι έχουν το φυσικό χάρισμα να κρίνουν την αλήθεια και συνήθως την αποκαλύπτουν.

Και γι’ αυτό, όσοι μπορούν εύστοχα να την αντιληφθούν, είναι επίσης ικανοί ν’ αντιληφθούν και τις πιθανότητες που υπάρχουν»

―Αριστοτέλης (384-322)

Δημοσιογραφία είναι η συγκέντρωση ειδήσεων και πληροφοριών, η διασταύρωση της εγκυρότητας τους και η διάδοση τους μέσω των ΜΜΕ με στόχο την κατά το δυνατόν ορθή πλουραλιστική και αντικειμενική πληροφόρηση των πολιτών. Κατά τον Gary Webb “Αυθεντική δημοσιογραφία είναι να λες στους ανθρώπους αυτό που η κυβέρνηση δεν θέλει να ξέρουν”. Με βάση τον κώδικα Δεοντολογίας του δημοσιογραφικού επαγγέλματος, στόχος της δημοσιογραφίας είναι:

1. Να αποθαρρύνει και να αντιστέκεται σε κάθε απόπειρα κρατικού ή άλλου επηρεασμού με τον αυτοκαθορισμό κανόνων υπεύθυνης επαγγελματικής λειτουργίας.

2. Να κατοχυρώσει την ελευθερία της πληροφόρησης και της έκφρασης, την αυτονομία και αξιοπρέπεια του δημοσιογράφου και να θωρακίσει την ελευθεροτυπία έπ’ αγαθώ της δημοκρατίας και της κοινωνίας.

Ενώ στην θεωρία η δημοσιογραφία είναι ένας θεσμικός πυλώνας της Δημοκρατίας, αποτελεί την τέταρτη εξουσία, και θεωρείτε ένα λειτούργημα, στην πεζή πραγματικότητα παραμένει ένα βιοποριστικό επάγγελμα με εκούσια και ακούσια αχίλλειο πτέρνα. Η Ελεύθερη Δημοσιογραφία δεν μπορεί να είναι κατατονική αλλά διερευνητική και διεμβολιστική με στόχο να βλέπει «πίσω από τον καθρέπτη» των παραγόμενων στρατευμένων πληροφοριών. Αβελτηρία, αμφισημία, ανέρειστες και ανοίκειες τοποθετήσεις εκ μέρους των «δημοσιογράφων» δεν έχουν θέση στην μια και μοναδική «αντικειμενική αλήθεια».

• Το ερώτημα που εγείρετε είναι το εξής: «Υπάρχει αντικειμενική Αλήθεια;»

Σε ένα αντικειμενικό γεγονός όταν μπούμε στην διαδικασία της αφήγησης τότε αρχίζει η διαφορετικότητα στην απόδοση του συμβάντος, τότε ξεκινά η «απώλεια» των αντικειμενικών στοιχείων με βάση του ποιος περιγράφει το γεγονός. Αυτός που περιγράφει το αντικειμενικό γεγονός ορίζει την αλήθεια του, -άρα υπάρχουν πολλές αλήθειες με βάση τους αυτόπτες μάρτυρες του συμβάντος – ενώπιον πάντα μιας «αντικειμενικής», στρατευμένης ή εξωνημένης εξουσίας, είτε αυτή είναι μια εφημερίδα, μια τηλεόραση ή ένα βιβλίο.

Εκεί ακριβώς βρίσκεται η δύναμη των ΜΜΕ, καθώς εμφιλοχωρούν  στην διάπλαση της αλήθειας καθώς την αποτυπώνουν, την γράφουν ή την αφηγούνται. Επί της ουσίας ένα Μέσο Επικοινωνίας δεν μεταφέρει την είδηση του πραγματικού γεγονότος αλλά διαμορφώνει τις ειδήσεις με δόκιμο ή αδόκιμο τρόπο. Με άλλα λόγια ένα Μέσο Επικοινωνίας δεν είναι μέσο μεταφοράς αντικειμενικών γεγονότων αλλά ένας μηχανισμός διερμήνευσης αυτών που συμβαίνουν.

Δημοσιογραφία είναι ακόμα ο έλεγχος της εξουσίας παρά τις όποιες κυβερνητικές ή παρακρατικές πιέσεις και ακόμα περισσότερο  ο δημοσιογράφος οφείλει να αποκρούει και να καταγγέλλει τις εκδηλώσεις κρατικού αυταρχισμού και τις αυθαιρεσίες των ιδιοκτητών των Μ.Μ.Ε. και ιδιαίτερα των ολιγοπωλίων με βάση το Άρθρο 3 παράγραφος β’ του Κώδικα Δεοντολογίας. Επιπλέον με βάση το Άρθρο 3 παράγραφος δ’ ο δημοσιογράφος οφείλει: «Να μη δέχεται τη σύνταξη είδησης, σχολίου ή άρθρου και την παραγωγή εκπομπής κατά τις υποδείξεις των προϊσταμένων ή του εργοδότη του, αν το περιεχόμενό τους δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και να καταγγέλλει τις εν αγνοία του παραποιήσεις και διαστρεβλώσεις του δημοσιογραφικού του προϊόντος». Επίσης με βάση το Άρθρο 1 παράγραφος δ′ του Κώδικα Δεοντολογίας ο δημοσιογράφος οφείλει: «Να μεταδίδει την πληροφορία και την είδηση ανεπηρέαστα από τις προσωπικές πολιτικές, κοινωνικές, θρησκευτικές, φυλετικές και πολιτισμικές απόψεις ή πεποιθήσεις του».

• Το επόμενο ερώτημα που εγείρετε είναι: «Ποια η σχέση της δημοσιογραφίας με την πολιτική;»

Η λογική προσέγγιση που επικρατεί είναι να μην εμπλέκονται οι Δημοσιογράφοι στην πολιτική συμπεριλαμβανομένου και την απασχόλησή τους σε Γραφεία Τύπου του κράτους, των κομμάτων και πολιτικών προσώπων. Η απασχόληση των δημοσιογράφων σε Γραφεία Τύπου του κράτους, των κομμάτων και πολιτικών προσώπων, θέτει θέμα ηθικής διάστασης και ασυμβίβαστου με την υποχρέωση του δημοσιογράφου να μεταφέρει την είδηση με αμεροληψία, και με την ταυτόχρονη εμπλοκή σε πολιτικές πράξεις. Διαφαίνεται εκ του προηγούμενου γεγονότος ότι στα πλαίσια τόσο του ασυμβίβαστου, όσο και του γεγονότος ότι η «Ελευθερία του Τύπου» στην Ελλάδα βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση –σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα (RSF)– υπάρχει στρατευμένη ή ακόμα χειρότερα εξωνημένη δημοσιογραφία.

Στην συγκεκριμένη έρευνα γίνεται αναφορά για συχνή παρεμπόδιση των δημοσιογράφων στην έρευνα θεμάτων όπως η εξέλιξη της πανδημίας, αλλά και το προσφυγικό. Δίνεται έμφαση στην οικονομική κρίση της τελευταία δεκαετίας με τους μειωμένους διαφημιστικούς προϋπολογισμούς, υπονομεύοντας την βιωσιμότητα των μέσων ενημέρωσης καθιστώντας τα εξαρτώμενα από δημόσια χρηματοδότηση θέτοντας θέμα διαφάνειας λόγω κρατικών χρηματοδοτήσεων.

Επίσης γίνεται αναφορά στις πρόσφατες ρυθμίσεις στον Ποινικό Κώδικα (άρθρο 191) επί κυβερνήσεως κ. Μητσοτάκη, τις οποίες ενέκρινε η Βουλή των Ελλήνων στις 11 Νοεμβρίου 2021, καθιστώντας ποινικό αδίκημα την διασπορά «ψευδών ειδήσεων». Η διάταξη αυτή προβλέπει ποινή φυλάκισης 5 ετών για «διασπορά ψευδών ειδήσεων», είναι ασύμβατη με την ελευθερία της έκφρασης, την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και αντίκειται στις διεθνείς δεσμεύσεις της Ελλάδας και το ευρωπαϊκό νομικό κεκτημένο. Με την διάταξη αυτή ελλοχεύει σοβαρός κίνδυνος να ασκηθεί τιμωρία τόσο των επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης όσο και οποιουδήποτε ασκεί κριτική ή παίρνει θέση κατά των κυβερνητικών πολιτικών.

Επιπλέον τόσο το γεγονός ότι η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη έδωσε πακτωλό χρημάτων για τα μεγάλα ΜΜΕ για δημοσιεύσεις στο πλαίσιο της διαφημιστικής καμπάνιας «Μένουμε σπίτι» σχετικά με την πανδημία COVID-19 όσο και η καθυστέρηση μηνών στην δημοσιοποίηση της λίστας  με τα χρήματα που έλαβαν τα ΜΜΕ προκάλεσε μια γενικευμένη κατακραυγή. Τόσο τα προκλητικά πακέτα  επιχορήγησης των καναλαρχών και των ιδιοκτητών του Τύπου – στην κορυφή του καταλόγου βρίσκονται οι τηλεοπτικοί σταθμοί πανελλήνιας εμβέλειας και ακολούθησαν ενημερωτικοί ιστότοποι- όσο και η δημοσιευθείσα λίστα σε συνδυασμό με την ποινικοποίηση της  ελευθερίας της έκφρασης από την κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη, καταδεικνύει πως στόχος της κυβέρνησης ήταν ο οικονομικός στραγγαλισμός όσων της ασκούν κριτική.

Χαρακτηριστικό γεγονός -αποτέλεσμα της εξωνημένης Δημοσιογραφίας- είναι ότι η  Ελλάδα έχει κατρακυλήσει μέσα σε έναν χρόνο –επί κυβερνήσεως κ. Μητσοτάκη– 38 θέσεις και από την 70η θέση το 2021 βρέθηκε στην 108η σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσαν για το 2022 οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF) όπου σύμφωνα με την έκθεση, υπό τον μανδύα της πανδημίας επιτρέπουν εκτεταμένους περιορισμούς στην ελευθερία του Τύπου, με σαθρή νομική τεκμηρίωση. Στην έκθεση γίνεται λόγος για συχνή παρεμπόδιση των δημοσιογράφων στην έρευνα θεμάτων σχετικά με την εξέλιξη της πανδημίας και οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF) εξέφρασαν τον προβληματισμό και την ανησυχία τους επισημαίνοντας ότι η ελευθερία των ΜΜΕ -επί κυβέρνησης Μητσοτάκη- επιδεινώνεται ραγδαία στη χώρα.

Με βάση το άρθρο 11 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και του άρθρου 10 της  Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου η Ελλάδα είναι δεσμευμένη να σεβαστεί το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης και σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο όλες οι δημοκρατικές κυβερνήσεις είναι υποχρεωμένες να προστατεύουν το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης.

Εύλογα εγείρετε στην συνείδηση όλων των έφρων πολιτών, ένα ακόμα ερώτημα.

• πως η Ελεύθερη Δημοσιογραφία θα επανακτήσει την δύναμή της;

Ο πολιορκημένος και ηττημένος πλέον θεσμός της Δημοκρατίας είναι ένα αδιαμφησβήτητο γεγονός. Το τέλμα  της κοινωνίας η οποία βρίσκεται σε μια συνεχιζόμενη και παρακμιακή πορεία, η μόνιμη διαφθορά και η απουσία της ελπίδας για το μέλλον είναι πια πασίδηλη σε όλες τις εκφάνσεις της και σε όλα τα επίπεδα. Το παρών κοινωνικό-πολιτικό σύστημα δεν ενθαρρύνει στο ελάχιστο τους πολίτες να δρουν υπεύθυνα, συμμετοχικά και με σεβασμό υιοθετώντας συμπεριφορές που χαρακτηρίζονται από απουσία ηθικής και κοινωνικής συνείδησης. Το σύστημα της Δικαιοσύνης υπολειτουργεί, νόμοι που προστατεύουν τα συμφέροντα των οικονομικά και πολιτικά ισχυρών, αντιδημοκρατική συμπεριφορά των εκπροσώπων της εξουσίας, αναξιοκρατία και αδιαφάνεια, διαφθορά των δημόσιων λειτουργών, δογματισμός, και παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ανισότητες και διάρρηξη του κοινωνικού ιστού είναι φαινόμενα της παρακμάζουσας κοινωνίας μας. Αυτός ο τόπος έχει ταλανιστεί από πολιτικές και επαγγελματίες πολιτικούς εξαρτημένους από ξένα συμφέροντα καταδυναστεύοντας θεσμούς, και συνταγματικά δικαιώματα. Οι ηθικές μας αξίες θα πρέπει να επανορθωθούν, η ενδυνάμωση των δημοκρατικών θεσμών και η δημιουργία ενός νέου Εθνικού πολιτικού σχηματισμού που θα οδηγήσει σε μια νέα σχέση του πολίτη με το Κράτος είναι μια αναγκαιότητα.

Αυτός ο τόπος έχει απόλυτη ανάγκη από έναν πολιτικό σχηματισμό από́ μη επαγγελματίες πολιτικούς, ανακλητούς, ικανούς, συνεπείς, έντιμους και έτοιμους να κάνουν την υπέρβαση, αναλαμβάνοντας ευθύνες για τις πολιτικές τους πράξεις και παραλείψεις, άνευ ασυλίας και παραγραφής.

Αυτός ο πολιτικός σχηματισμός, θα πρέπει να αναβαθμίσει και να προστατεύσει τους θεσμούς και τις κυρίαρχες κοινωνικές δομές, να προστατεύσει τις ανθρώπινες ελευθερίες και τα δημοκρατικά δικαιώματα, όπως της ελεύθερης βούλησης, της απρόσκοπτης έκφρασης, της ελεύθερης μετακίνησης και της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, ιδιαίτερα της οικογένειας, της παιδείας, της ανεξάρτητης δικαιοσύνης, της δημόσιας τάξης και ασφάλειας, της υγείας, της κοινωνικής ασφάλισης.

Αυτός ο πολιτικός σχηματισμός, θα πρέπει να αναθεωρήσει τις εθνικά́ επιζήμιες συμφωνίες και της αποφασιστικής αξίωσης των γερμανικών αποζημιώσεων και οφειλών, να θεσπίσει ανεξάρτητους ελεγκτικούς μηχανισμούς για τον έλεγχο τυχόν επιζήμιων πράξεων και παραλείψεων σε εθνικό́, πολιτικό́ και οικονομικό́ επίπεδο, με παραπομπή́ σε ανεξάρτητη δικαιοσύνη όλων όσων ενέχονται σ’ αυτές με αυστηρότατες ποινές.

Αυτός ο πολιτικός σχηματισμός, θα πρέπει να συνενώσει και στηρίξει τους απανταχού Έλληνες και ιδιαίτερα τον Κυπριακό Ελληνισμό. Θα πρέπει να απελάσει τους παράνομα εισερχόμενους αλλοδαπούς, να  παύσει την λειτουργεία των σχετικών ΜΚΟ, να κάνει αυστηρό το νομοθετικό πλαίσιο με επανέλεγχο των αδειών παραμονής και των Ελληνοποιήσεων, με άμεση απέλαση όσων δεν απασχολούνται νομίμως ή παρανομούν.

Αυτός ο πολιτικός σχηματισμός, θα πρέπει να είναι υπέρ ενός μακρόπνοου εθνικού́ σχεδιασμού́, που θα καθιστά́ την Ελλάδα κυρίαρχο παράγοντα στην νέα γεωπολιτική́ αρχιτεκτονική́ που διαμορφώνεται και θα διασφαλίζει την ειρήνη, την ευημερία και την αυθυπαρξία του ελληνισμού́. Τότε και μόνο τότε η Ελεύθερη Δημοσιογραφία θα επανακτήσει την δύναμή της, η κοινωνία θα ακμάσει και ο Ελληνισμός απανταχού στον κόσμο θα χαίρει της αξίας που δικαιούται.

© Δημήτριος K. Παπακυριάκου